Úttekt Sameinuðu þjóðanna á aðgengi vefsíðna = 97% óaðgengilegar

Sameinuðu þjóðirnar létu nýverið vinna úttekt á 100 vefsetrum víða um heim og kom í ljós að 97 þeirra voru alveg óaðgengilegar fyrir fatlaða notendur. Heil 73% þessara vefsetra notuðu Java Script í leiðarkerfi sín sem gerði notendum sem nota það ekki ókleift að komast innar í vefinn en á forsíðu. Þetta eru 10% allra notenda Internetsins!

Vefsetrin sem skoðuð voru voru leiðandi á sínu sviði í 20 löndum: flugfélög, bankar, smásöluverslanir, fjölmiðlar og stjórnvöld. Þau þrjú vefsetur sem uppfylltu lágmarkskröfur voru vefir forsætisráðherra Bretlands, kanslara Þýskalands og vefur spænskra stjórnvalda.

Fjórðungur þeirra sem úttektin náði til gætu auðveldlega uppfyllt lágmarkskröfur WCAG 1.0 með litlum tilkostnaði.

Úttektin er sú fyrsta sinnar tegundar og var unnin af fyrirtæki sem nefnist Nomensa.

Frétt á vef SÞ

Frétt á vef Digitaloppertunity.org

Stafræna gjáin - tölvur á bókasöfnin

Ég verð að segja að ég er tiltölulega ánægð með Bill Gates þessa dagana. Samkvæmt fréttum síðasta fimmtudag ætlar stofnun hans að styrkja stjórnvöld í Rúmeníu til þess að koma tölvum fyrir í öllum opinberum bókasöfnum í landinu. "Tilgangurinn er að gera öllum Rúmenum kleyft að nota tölvur og komast á Netið án þess að þurfa að greiða fyrir. Stofnunin stefnir á að gera slíkt hið sama í Chile, Lettlandi, Litháen og Mexíkó á næstu mánuðum." (mbl.is)
Ég er hæstánægð með staðarvalið - bókasöfnin. Þangað geta allir komið. Kannski verður þetta til þess að stafræna gjáin grynnkar eitthvað. Helstu ástæður þess að fólk notar ekki tölvur er kostnaðurinn við að kaupa þær og kunnáttuleysi. Auðvitað verða þessi bókasöfn að einhverju marki að kenna notendum að nota tölvurnar og hvetja til notkunar þeirra. Það er ekki allt fengið með að setja þær upp og stinga í samband.

Viðmót - nytsemi - usability

Uppfærði tenglalistann á vefsíðunni minni á meðan að nemendur hömuðust við verkefnin á usability námskeiðinu hjá Terttu í dag. Fannst hann ótrúlega stuttur - listinn - miðað við að ég skrifaði MA ritgerðina mína um þessi mál. Kannski ég rífi mig upp og bæti enn meira við hann.

Það er t.d. alveg nauðsynlegt að kíkja á Usability.gov - your guide for developing usable & useful Web sites - Þar er svo til allt sem þú þarft að vita!

World Usability Day 2006

Þann 14. nóvember verður í annað sinn haldið uppá World Usability Day - Alþjóðlega nytsemisdaginn (hmm....)
Sjá ehf., Öryrkjabandalagið og forsætisráðuneytið standa fyrir ráðstefnu í tilefni dagsins sem nefnist: Aðgengi á Netinu: hvar erum við stödd? Vakningin sem orðið hefur síðan skýrslan Hvað er spunnið í opinbera vefi kom út síðastliðið haust er þvílíkt frábær.
Ef þú kemst ekki á ráðstefnuna en langar að fylgjast með því sem gerist úti í heimi þennan dag getur þú fylgst með webcasts í staðinn.

Orðasafn í bókasafns- og upplýsingafræði

Nemendur mínir í Internetinu í bókasafns- og upplýsingafræði hafa rætt um hversu mjög skortir gott og nýtt orðasafn í fræðinni. Þau dóu ekki ráðalaus og drifu tveir nemendanna í því að stofna orðasafn á Wikibooks og er ég að rifna úr monti yfir þessu framtaki þeirra. Nú þegar er tengill á orðasafnið á vef Landsbókasafns.

Á vegum Félags um skjalastjórn er starfandi orðanefnd sem vinnur að gerð orðasafns fyrir skjalastjórn. Gamalt orðasafn er til á Íslenskri málstöð og mun það verða uppfært. Þar er líka orðasafn í bókasafns- og upplýsingafræði en hefur enginn tekið það uppá sína arma til uppfærslu. Upplýsing, félag bókasafns- og upplýsingafræða væri kjörinn aðili til að annast þetta orðasafn.

Blogg - topp tíu mistök í viðmóti - seinni fimm

Jakob Nielsen telur það galla ef (6) skipulag bloggsins er eingöngu falið í dagatalinu. Hann leggur áherslu á að bloggarar lykli bloggin sín. Ég er nýbyrjuð á því að velja "labels" hér á Blogger. Man ekki hvort það var í venjulegu Blogger útgáfunni - er með Google aðganginn núna.

(7) Heppilegast er að blogga reglulega svo lesendur þínir viti hvenær þeir megi búast við næstu færslu. Daglegar færslur eru bestar en auðvitað hafa ekki allir tíma eða hreinlega nógu margt spennandi að segja til að geta ritað svo oft. Svo eru aðrir sem blogga oft á dag - eins og Phil Bradley.

(8) Haltu þig við eitt umræðuefni. Hugsaðu um markhópinn þinn og haltu þig við efnið. Þá eru meiri líkur á að þú haldir í lesendahópinn þinn. "Specialized sites rule the Web" segir Jakob Nielsen.

(9) Ekki gleyma því að allir geta lesið bloggið þitt, þar á meðal framtíðar yfirmaður þinn - eða núverandi yfirmaður þinn. Er það sem þú skrifar hæft til birtingar fyrir alþjóð? Ef ekki ættir þú kannski að loka blogginu þínu og veita fáum útvöldum aðgang.

Og loks er það regla sem ég verð að viðurkenna að ég brýt en það er (10) að hafa vefslóð sem tilheyrir þjónustuaðila bloggsins - blogspot dæmið. Ég hef verið að íhuga að kaupa mér eigið lén - þá er það spurningin hverjum er treystandi og hvaða heiti á vefslóðina er nógu grípandi til þess að fólk muni það. kristinosk.net - veit ekki.

Blogg - topp tíu mistök í viðmóti

Jakob Nielsen hefur uppfært lista sinn yfir topp tíu mistök í vefsíðugerð. Í fyrra birti hann lista yfir topp tíu mistökin í viðmóti blogga. Ég ákvað að lesa yfir listann og sjá hvort ég væri að gera eitthvað af þessum mistökum. Tek þessi fyrstu fimm í þessari lotu.

Jú, strax fyrstu tvö á listanum eiga við mig: (1) engar upplýsingar um höfundinn og (2) engin mynd af höfundi. Ég er reyndar varla komin "út úr skápnum" með þetta blogg enn en það er kominn tími á þetta. Það er rétt að það er nauðsynlegt að geta sannreint hvaða snillingur þetta er sem er að tjá sig. Hefur hann reynslu, þekkingu?

Ég reyni eftir mætti að uppfylla skilyrði (3) og hafa titlana lýsandi á færslunum. Það skiptir miklu máli sérstaklega varðandi sendingu færsla í efnisveitur síðar meir. Þú velur hvort þú vilt lesa meira eftir titli færslu og fyrstu línunum sem þú sérð. Þessi týpíska lestrarhefð á vefnum.

Svo er það (4) hvort heiti tengla sé lýsandi? Jú það held ég nú. Title merkið (tag) í kóða fyrir tengil (A hre...) getur komið að miklu gagni - svo maður tali nú ekki um fyrir skjálesarana.

(5) Ef það falla einhver gullkorn má ekki gleyma að tengja í þau. Taka þau til hliðar og merkja sérstaklega. Já, hvað veit maður nema maður segi eitthvað merkilegt :o)

Skólasöfnin blogga

Afmælisnefnd skorar í bókasafns- og upplýsingafræði við HÍ setti saman röð hádegisfyrirlestra og í dag var annar í röðinni haldinn í Þjóðarbókhlöðu. Þar sögðu tveir frábærir skólasafnskennarar frá reynslu sinni, þær Ingibjörg í Flataskóla (gamla skólanum mínum) og Kópavogsskóla (skólanum sem dætur mínar eru í) (tilviljun - já algjör!).

Anna Björg í Kópavogsskóla er að ljúka MLIS námi og sagði frá rannsókn sem hún hefur unnið á viðhorfi skólasafnskennara og bekkjakennara til skólasafnsins. Þar virðist viðhorfið stundum vera að skólasafnskennarinn (sem er "þreyttur bekkjakennari") eigi að kenna börnunum góða hegðun! Ekki er nú öll vitleysan eins. Ingibjörg í Flataskóla sagði frá frábæru lestarmaraþoni þar sem sjöundi bekkur fékk að gista á skólasafninu og lesa með vasaljós fram á nótt.

Skólasafnskennarar leggja grunn að upplýsingalæsi barnanna okkar og tek ég ofan fyrir þeim.

Á fundinum heyrði ég í fyrsta sinn af bloggsíðu skólasafna en það er bloggsíðan Skólabókasafnið. Þessari bloggsíðu er haldið úti af starfsmönnum 12 skólasafna í austurborginni. Frábært framtak þar. Og þær vísa yfir á bloggsíðu Húsaskóla sem er líka alveg frábær. Öflug blogg sem eru títt uppfærð.

Vefráðstefna um hlutverk vefstjórans

Þetta var hin sæmilegasta ráðstefna í gær - Sátt og samstarf hjá SKÝ. Gaman að sjá bæði bókasafnsfræðinga og bókasafnsfræðinema þar :o)

Fókusinn var hlutverk vefstjórans, verkefnistjórn og mælingar á árangri.

Tækni
- við lítum á hana í dag sem skapandi verkfæri en ekki lengur eingöngu sem samskiptatól

Einstaklingshyggja
- fóllk vill láta koma fram við sig sem einstaklinga þótt það þrífist í samfélögum á netinu. Vill t.a.m. finna sjálft það sem það leitar að - leit og leiðarkerfi kýrskýrt. Simmi hjá Icelandair líkti vefnum við bar - fólk vill annað hvort stutt kynni eða stofna til langtímasambands

Vefurinn:
- valdi ekki valkvíða - ekki of mikið í boði
- sé persónulegur - tali við mig
- sendi mig ekki á villigötur - í botnlanga

Rætt var um:
- þörf þess að mennta vefstjóra sérstaklega - ekkert sérhæft nám í boði í dag - skorað á skólana
- of litla áherslu á vefmál í fyrirtækjum og stofnunum og þar með hættuna á að vefstjórar brenni út
- of mikið álag og of lítill tími fyrir vefmálin (28% stofnana eru með sérstakan starfsmann í vefmálum og þótti það sjokkerandi tala (Sjá skýrsluna: Hvað er spunnið í opinbera vefi?))
- mikilvægi þess að allir átti sig á að þetta er stærðarinnar fjárfesting sem við höldum utan um og þarf því að gera allt vel

Vefstjórinn má taka sig saman í andlitinu
- Meiri agi - Meiri forvinna og skipulagning í stórum sem smáum verkefnum
- Meiri mælingar til að mæla ROI
- Þarf að þekkja tæknilega umhverfið vel

Vandamálin hjá IT birgjunum
- Segja ekki alltaf satt um stöðuna - taka á sig of mörg verkefni og segja mögulegt að gera hlut
- Þurfa að gera meiri kröfur til okkar um forvinnu

Í vefmál þarf:
- textasmið
- ritstjóra
- markaraðsmann
- tæknigúru
- sérfræðing í innri ferlum
- árangursmatsmann
- sölumann
- einhvern sem skilur notendur
- þróunarstjóra
- hugsjónamann með framtíðarsýn
- einhvern sem safnar hugmyndum frá samstarfsfólki
- einhvern sem hefur góðan aðgang að stjórnendum
- eftirlitsmann
- gagnrýnanda

Þessi síðasta upptalning er af glærum Áslaugar hjá Sjá.

Vefumsjónarkerfi

Það skiptir öllu að vera með gott vefumsjónarkerfi. Ég hef skoðað tvö ný kerfi undanfarið, já ný fyrir mér. Ég hef unnið með LiSA frá Innn í um fjögur ár, þar af .net undanfarið ár. Ég sá Soloweb um daginn en það er notað af HÍ og Landsbókasafni. Í dag fékk ég svo að líta í annað sinn á Vyre kerfið sem TM Software selja. Vyre kerfið er portal kerfi og er hægt að nýta portlettur frá öðrum í því. Spennandi kostur.
Er á leið á vefráðstefnu á morgun á vegum SKÝ þar sem umfjöllunarefnið verður meðal annars tilvistarkreppa vefstjóra og verkefnistjórnun. Svo er önnur spennandi ráðstefna í nóvember Reykjavík Internet Marketing Conference & Expo.

Ættu bókasafnsfræðingar að nota Ask.com í stað Google?

Hvernig er þetta með okkur og Google? Ég neyðist til að viðurkenna að ég hef verið frekar "húkkt" á Google en upp á síðkastið hef ég reyndar æ oftar smellt mér yfir á www.exalead.com þegar Google stendur ekki undir væntingum. Getur oft komið sér vel að sjá snapshot af viðkomandi vefsíðu eins og exalead býður uppá. Librarian In Black ræðir þetta Google æði á blogginu sínu undir titlinum "Ten Reasons Librarians Should Use Ask.com Instead of Google" og dæmi hver fyrir sig.

Blogger beta, Browzar og Flock

Færði mig yfir í Blogger Beta - hafði þau áhrif að íslenskur texti hægra megin á síðunni leit út eins og óþekkt tákn-tungumál! Ekki mikið mál að laga - sem betur fer hafði þessi flutningur ekki áhrif á textann í færslunum.

Búin að ná mér í Browzar www.browzar.com - einka vafrann sem geymir ekki leitartexta og vefslóðir... Sé mig nota þetta þegar ég leita einhvers sem ég vil ekki að aðrir sem nota sömu tölvu geti séð. Kemur í ljós hvort þessi vafri er ótryggari en aðrir en ég tek áhættuna.

Flock www.flock.com er einnig valkostur sem vert er að skoða betur. Auðveldar meðhöndlun mynda á vefsíðum. Er í Beta 0.7 eins og Blogger. Spennandi að sjá hvað verður.

Að meta gæði vefsíðna

Internet detective - "note to self" nota hann fyrir verkefni þegar nemendur æfa sig í mati gæða vefsíðna. Ansi sniðugur vefur.
Fróðleikur og verkefni til að æfa sig í að meta trúverðugleika og gæði: http://www.vts.intute.ac.uk/detective/

Tólastika til að skoða aðgengi vefsíðna

Það er til stórsniðug tólastika fyrir þá sem hafa áhuga á aðgengi vefsíðna. Hún er ókeypis á vefnum og fæst á http://www.visionaustralia.org.au/info.aspx?page=614
Eini gallinn sem ég sé er að ýmsir möguleikar virka ekki til skoðunar á vefsíðum sem ekki eru á netinu (eru enn á vélinni hjá mér).

Fékk karlinn til mín í gærkvöldi - voða notalegt. Nú er þessi dagur hálfnaður - CSS advanced námskeiðið hálfnað. Á miðvikudag fannst mér ég lítið læra nýtt - það var usability námskeiðið. Í gær var fullt af nýjum fróðleik og fyrir hádegi finnst mér ég vera dálitið úti á túni en samt ekki vitlausari en hinir 11 sem eru hér ;o). Hef samt ekki dregist afturúr þótt námskeiðið sé mikið til verklegt.

Accessibility - Aðgengismálin í dag

• Tell me and I will forget
• Show me and I will rembember
• Involve me and I will understand

Thetta eru kjorord Happy Computers sem halda alls kyns tolvunamskeid og hysa namskeid Webcredible fyrirtaekisins i London. Otrulega mikid til i thessu - thad syjast allt mikid betur inn thegar nemendur taka thatt i thvi sem fram fer - muna thad Kristin.

I dag er adgengisnamskeidid haldid og er frabaert. Svo mikil thorf a svona namskeidum heima. Vidmotsmalin voru frekar yfirbordskennd i gaer fyrir tha sem thekkja eitthvad til - nokkurs konar "crash course".

Trenton Moss kennir thetta namskeid og hann deilir eins og fleiri a nyju utgafu Accessibility Guidelines fra W3C http://www.w3.org/WAI/ Um ad gera ad kynna ser thetta vel og mynda ser skodun.

Er buin ad vera ad skoda sidu sem a ad vera vottud skv. AA en betur ma ef duga skal.

Webcredible - usability/viðmótsprófanir, námskeið

Hef aldrei sest a rosotta klosettsetu fyrr :o) Happy Computers er skemmtilegt fyrirtaeki stadsett rett hja Aldgate East lestarstodinni i London. Tar eru namskeid Webcredible haldin - takk Sigrun fyrir ad benda mer a thetta.

Usability (vidmot) namskeidid lofar godu - svolitid fyrir byrjendur en samt ekki svo ad ekkert se a thvi ad graeda jafnvel fyrir hadegi. Thad kemur lika vel ut ad vera nybuin ad lata framkvaema notendaprofandir a vefnum og fara svo a namskeid. Tynast til punktar til vidbotar vid tad sem kom fram vid profanir. Til daemis hafdi enginn ord a tvi i profunum ad heimsottir tenglar skiptu ekki um lit - hlutur sem audvitad a ad vera i lagi en er ekki. Folk var kannski of djupt sokkid i verkefnin sin. Synir bara ad thad er ekki nog ad profa bara med notendum, thu verdur ad lesa ther lika til til ad vita ut a hvad thetta gengur allt saman. Gott ad hafa thad i huga.

Adgengisnamskeid a morgun og svo CSS advanced a fostudag. Hlakka til.

Metadata - lýsigögn

Á meðan maður heyrir með öðru eyranu hversu óþarft sé að skrá lýsigögn á vefsíðuna sína eru aðrir sem segja, aðeins meira sannfærandi, að það sé alveg nauðsynlegt og ýmsar ástæður sem liggi að baki. Malcolm Moffat leggur áherslu á alla portalana, leitarvélarnar og efnisvakana sem tína upp lýsigögnin okkar til að gera vefsíðurnar okkar aðgengilegri.

Malcolm Moffat skrifar á netinu: Marketing' with Metadata - How Metadata Can Increase Exposure and Visibility of Online Content Útgáfa 1.0 er frá mars 2006.

Sveinn Ólafsson, umsjónarmaður hvar.is hefur verið virkur talsmaður lýsigagna, haldið námskeið og skrifað greinar. Hann hélt til dæmis námskeið í Þjóðarbókhlöðu 21. febrúar 2006 sem var vel sótt. http://www.hi.is/~sveinn/lysigagnakennsla.htm

Aðgengismál - fróðleiksþorstinn

Var að leita að námskeiðum um aðgengismál og fann ýmislegt með hjálp góðra manna og kvenna:

Headstar Events - halda árlega e-Access ráðstefnu http://www.headstar-events.com/
City University London - allstkonar erindi http://www.city.ac.uk/whatson/diary.html
Usability Week - hin klassíska með Jakob Nielsen http://www.nngroup.com/events/london/agenda.html
UsabilityNews.com - Ýmislegt í gangi hér http://www.usabilitynews.com/default.asp?c=3
WebCredible - Usability, accessibility, css og fleira http://www.webcredible.co.uk/services/training.shtml - á leið þangað í júní og rapporta um það þegar ég kem heim :o)

Vottun um aðgengi fyrir fatlaða

Að fylgja vef í vottun á aðgengi fyrir fatlaða er eitt af þeim verkum sem ég er hvað stoltust af - kinnroðalaust. Ég er viss um að það er tvennt sem hefur orðið til þess að ég hef lagt svo mikla áherslu á aðgengismálum á vefnum. Annað er það að ég átti heyrnardaufa vinkonu þegar ég var stelpa í Garðabænum og svo hitt að þegar ég var í bókasafnsfræðinni tók ég kúrs hjá henni Helgu Ólafs á Blindrabókasafninu um þjónustu bókasafna við fatlaða. Lét eins og smástelpa í tímum en drakk í mig allan þann fróðleik sem hún hafði að miðla.

Sjá ehf. www.sja.is
WAI www.w3.org/wai
Aðgengireglur W3C - Útdrættir á íslensku um helstu reglurnar